In 2003 verscheen het boek ‘Een Oase in het Heerderdal, De geschiedenis van landgoed De Dellen’ van de hand van Lodewijk Rondeboom. Dit ter gelegenheid van de eerste grondaankopen door Daendels in het Heerderdal twee eeuwen daarvoor. Dit boek werd (en wordt) algemeen gezien als een klassieker over dit deel van de Veluwe. Na een korte inleiding, waarin werd teruggekeken op het ontstaan van het landschap in de voorlaatste en laatste IJstijd viel de nadruk op de antropogene invloeden gedurende de afgelopen twee eeuwen.

Het boek is reeds lang uitverkocht en tegelijk slechts spaarzaam antiquarisch te verkrijgen. De auteur heeft daarom de gedachte opgevat om nieuw materiaal te verwerken in de tweede, nu voorliggende druk. Het boek is daarbij sterk uitgebreid met zowel tekst als afbeeldingen en nieuwe wandelingen. Nieuwe bijlagen zijn gewijd aan de gebouwen en een overzicht van gebeurtenissen sedert 1803 alsmede een verklarende begrippenlijst.

Wie het boek heeft gelezen, heeft een uitermate boeiend inzicht verkregen in de ontwikkelingen die in het gebied sedert 1803 hebben plaatsgevonden. Die ontwikkelingen gingen gepaard met vallen en opstaan. Zo mislukte het in cultuur brengen ten behoeve van de landbouw maar werden met de bosbouw veel betere resultaten bereikt. Dat had tot gevolg dat het landschap een transformatie onderging van vrijwel onafzienbare heidevelden tot een afwisseling van bossen en heidevelden. Dit aantrekkelijke landschap bood het steeds verder opkomende toerisme een welhaast ideale voedingsbodem. Het Geldersch Landschap verwierf het gebied in 1929 en stelde op die manier het gebied tegelijk veilig en toegankelijk voor iedereen.

Rondeboom heeft in deze uitgebreide herdruk binnen de oorspronkelijke structuur het boek omgevormd tot een ware encyclopedie van de Dellen. Daarbij zijn zowel de grote lijnen als allerlei verwikkelingen daar omheen helder weergegeven. Speciale vermelding verdienen de illustraties. Niet alleen het overvloedige gebruik van kleur is het boek ten goede gekomen maar ook de opgenomen luchtfoto’s met de daarop vermelde aanduidingen kunnen worden beschouwd als waardevolle aanvullingen. In zijn algemeenheid kan worden opgemerkt dat de tekst in nog sterkere mate door de illustraties wordt ondersteund. Al met al vormt het boek een buitengewoon boeiende synthese van geschiedenis en sociale geografie, waarbij duidelijk wordt dat de relatie tussen de mens en zijn woongebied in dit geval werd beperkt door de fysische geografie maar dat de mogelijkheden die diezelfde fysische geografie bood het gebied hebben omgevormd tot een recreatief aantrekkelijk landschap. Rondeboom heeft met deze 2e druk de klassieker, die het boek reeds was, nieuw leven ingeblazen. Het boek noodt niet alleen tot een bezoek aan het gebied maar mag niet ontbreken in de boekenkast van iedere liefhebber van de natuur in de Dellen en omgeving. Zowel de oorspronkelijke uitgave uit 2003 als de nu verschenen 2^e druk zijn te bekijken in de bibliotheek van onze vereniging. Wie dit wil kan hier bovendien kaarten uit diverse tijdvakken bestuderen. Het boek kost € 32,95 en is in Heerde te koop bij de Heerder Historische Vereniging/Heerder Historisch Museum in Villa Jacoba, bij de Bruna en bij Visit Heerde. Een andere mogelijkheid is het te bestellen bij de auteur via deze website.

Bron: Heerde Historisch, Jaargang 47, September 2022 – no 183, Boekbespreking door Johan Ottenhof.